Pożegnaj krótkowzroczność! Laserowa korekcja wzroku SMILE

SMILE (wcześniej: ReLEx® SMILE) to innowacyjny zabieg laserowej korekcji wzroku, przeznaczony dla osób cierpiących na krótkowzroczność lub astygmatyzm krótkowzroczny. Jest określany jako przełom w chirurgii refrakcyjnej (operującej wady wzroku), ponieważ wykorzystuje ultraszybki laser femtosekundowy, wyposażony dodatkowo w uhonorowaną Nagrodą Nobla technologię CPA. Laserowa korekcja wzroku przeprowadzona tą metodą pozwala całkowicie pozbyć się okularów bądź soczewek kontaktowych.

Krótkowzroczność – nowa „pandemia”?

Na czym właściwie polega krótkowzroczność, inaczej nazywana też miopią? W uproszczeniu, u pacjentów z tą wadą wzroku promienie światła wpadające do oka załamują się nie na siatkówce, lecz jeszcze przed nią. To dlatego krótkowidz widzi przedmioty oddalone od siebie niewyraźnie i często – by wyostrzyć obraz – mruży oczy.

Obecnie miopia to najpowszechniej występująca wada wzroku na świecie. Szacuje się, że cierpi na nią około 1,6 miliarda osób. Co więcej, w ostatnich dekadach mówi się o niej jako o problemie narastającym w światowej populacji, używając wręcz określeń, takich jak „epidemia” czy „pandemia”. Ten niepokojący trend wydaje się bowiem dynamicznie przybierać na sile – zwłaszcza wśród najmłodszych pacjentów lekarzy okulistów.

Winą za ten stan rzeczy obarcza się głównie czynniki środowiskowe, jak zbyt częste i intensywne korzystanie z urządzeń elektronicznych wyposażonych w ekrany: smartfonów, komputerów czy telewizorów. Niemniej, wada wzroku, jaką jest krótkowzroczność, może też być spowodowana czynnikami genetycznymi. Dowiedziono bowiem, że ryzyko wystąpienia miopii u dziecka w sytuacji, gdy u obojga jego biologicznych rodziców stwierdzono taką wadę, wzrasta nawet trzykrotnie.

Na szczęście, medycyna i technologia nadążają za tzw. pandemią krótkowzroczności, oferując coraz bardziej zaawansowane zabiegi korygowania wzroku. Wprawdzie najmłodsi pacjenci nadal są „skazani” na korekcję okularową, ale osoby dorosłe mają już możliwość skorzystania z nowatorskich metod całkowitego, trwałego usuwania wad wzroku, takich jak miopia.

W niniejszym wpisie pochylimy się nad najbardziej zaawansowaną z nich, ReLEx® SMILE lub po prostu SMILE, która od lat z powodzeniem wykonywana jest w klinice prof. Jerzego Szaflika – w Centrum Mikrochirurgii Oka Laser w Warszawie. W Polsce jest w użyciu od 2012 roku. Wyróżnia ją wyraźnie krótszy okres gojenia niż w przypadku innych metod operacji laserowej oczu. To też jedna z najbezpieczniejszych metod usuwania wad wzroku u pacjentów, a efektem zabiegu jest całkowite uwolnienie od kłopotliwej korekcji okularowej.

Laserowa korekcja wzroku – metody powierzchowne, czyli początki

Aby zrozumieć, dlaczego to tak nowoczesna metoda korekcji wzroku, musimy cofnąć się do 1989 roku. To wówczas w świecie okulistyki nastąpiła prawdziwa rewolucja – przeprowadzono pierwsze usunięcie wady wzroku za pomocą lasera. Początkowo w tym celu stosowano jedynie tzw. metody powierzchowne, polegające na precyzyjnym usuwaniu laserem zewnętrznych warstw rogówki. Pozwala to na korektę wady wzroku poprzez zmianę kształtu rogówki.

Taki zabieg wymaga jednakże uprzedniego usunięcia nabłonka rogówki, którego ochronną rolę – do czasu wygojenia – przejmuje soczewka opatrunkowa. Metody powierzchowne niosą więc dla ze sobą konieczność kilkudniowej rekonwalescencji pacjenta, a jego wzrok stabilizuje się zazwyczaj w okresie 1-3 miesięcy.

Zabieg laserowej korekcji wady wzroku – metody głębokie, czyli okulistyczny przełom

Dopiero później chirurgia refrakcyjna opracowała tzw. metody głębokie. Istotą takiego zabiegu jest wycięcie laserem soczewki wewnątrz rogówki. Nie jest potrzebne ani usunięcie nabłonka i powierzchownych warstw rogówki, ani założenie soczewki opatrunkowej. Przekłada się to na wyraźnie większy komfort pacjenta w okresie pooperacyjnym i szybszą stabilizację wzroku. Również i te metody są wciąż udoskonalane. Jedną z najnowszych, a jednocześnie dobrze już przebadaną, jest właśnie SMILE.

SMILE – zaawansowana metoda usuwania wad wzroku

Na czym ta metoda korekcji wzroku polega w konkretach? Wspomnianą już soczewkę wewnątrz rogówki wycina się ultraszybkim i niezwykle precyzyjnym laserem femtosekundowym, a następnie usuwa się poprzez nacięcie o długości zaledwie 2,5-4 mm. Nazwa zabiegu (w j. angielskim „smile” oznacza „uśmiech”) odwołuje się do łukowatego, księżycowatego kształtu tego właśnie nacięcia w rogówce, ale rozwija się ją też od angielskiego SMall Incision Lenticule Extraction – „ekstrakcja soczewki małym nacięciem”.

A wspomniana technologia, za której wynalezienie przyznano Nagrodę Nobla? Chodzi o metodę CPA (od „chirped pulse amplification” czyli z j. angielskiego „wzmocnienie impulsów świergoczących”), która umożliwia zwiększanie mocy ultrakrótkich impulsów optycznych generowanych przez laser femtosekundowy. Laureatami przyznanej za jej opracowanie nagrody Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk zostali w 2018 roku: Francuz, prof. Gérard Mourou i Kanadyjka, prof. Donna Strickland, pierwsza od 55 lat kobieta uhonorowana w dziedzinie fizyki przez Komitet Noblowski.

W technologię CPA został wyposażony femtosekundowy laser używany podczas zabiegu SMILE. Wzmocniony w ten sposób impuls wykonuje cięcia w rogówce z niebywałą wręcz precyzją, a przy tym czas jego trwania jest na tyle krótki (femtosekunda to jedna biliardowa część sekundy!), że właściwie nie zmienia temperatury operowanej tkanki. Nie niszczy więc okolicznych komórek. To właśnie dlatego korekcja laserowa wzroku techniką SMILE jest tak mało inwazyjna i zapewnia tak szybką rekonwalescencję.

Komfortowa korekcja krótkowzroczności

To metoda zapewniająca szybką rekonwalescencję, najbardziej komfortowa dla pacjenta. Ostrość wzroku odzyskuje się już następnego dnia po zabiegu – potwierdza prof. Jerzy Szaflik, pionier laserowych korekcji wad wzroku w Polsce, szef kliniki CMO Laser w Warszawie. Laser femtosekundowy jest tak precyzyjny, że można nim wytworzyć wyjątkowo cienką mikrosoczewkę w rogówce, a więc korygować duże wady wzroku, nawet do -10 dioptrii. Zabiegi korekcji wad wzroku wykonywane innymi metodami nie pozwalają na usuwanie aż tak wysokich wad wzroku.

Zabieg jest w pełni bezpieczny, co znalazło odbicie w dopuszczeniu do użytku przez znaną z rygorystyczności amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA). Laser femtosekundowy jest programowany komputerowo i wyposażony w system przerywający jego pracę w momencie wykrycia ruchu gałki ocznej. Sam proces wycinania soczewki w rogówce trwa jedynie ok. 30 sekund, a cała zabieg korekcji wzroku trwa kilkanaście minut. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym (podanym w formie kropli do oczu), więc jest jest on bezbolesny.

Kto może poddać się laserowej korekcji wzroku SMILE?

Kto może być kandydatem do laserowej korekcji wzroku? Metodą SMILE koryguje się krótkowzroczność do -10 dioptrii i astygmatyzm krótkowzroczny do -2 dioptrii. Laserowa operacja oczu to zabieg, do którego kwalifikują się osoby dorosłe, najczęściej po 20. roku życia, ze stabilną wadą wzroku przez co najmniej rok poprzedzający zabieg.

Przed zabiegiem konieczna będzie wizyta kwalifikacyjna; wykonuje się również szereg badań kwalifikacyjnych wzroku w klinice, by wyeliminować ewentualne przeciwwskazania do zabiegu. Badania kwalifikacyjne do laserowej korekcji wzroku obejmują m.in. komputerowe badanie wady wzroku autorefraktometrem czy bezdotykowe badanie ciśnienia śródgałkowego. Należy pamiętać, że przed badaniem trzeba koniecznie przerwać noszenie soczewek kontaktowych – miękkich na 1 tydzień wcześniej, a twardych aż na 4 tygodnie wcześniej. Powodują one bowiem tymczasowe „odkształcenie” rogówki, co może zafałszować wyniki kwalifikacji do zabiegu.

Rekonwalescencja po laserowej korekcji wzroku

Jak już wspomnieliśmy powyżej, rekonwalescencja po laserowej korekcie wzroku metodą SMILE jest wyjątkowo szybka. Ten zabieg korekcji wzroku pozwala uzyskać pełną ostrość widzenia już następnego dnia!

Inne metody korekcji wady wzroku

Oczywiście, krótkowzroczność to nie jedyna wada refrakcji. Do wad wzroku należą też dalekowzroczność (inaczej nadwzroczność), astygmatyzm (inaczej niezborność) czy presbiopia (inaczej starczowzroczność). Niejednokrotnie współistnieją one u danego pacjenta bądź występują w różnych konfiguracjach.

Osoby, które na nie cierpią, również mogą poddać się zabiegowi ich usunięcia przy pomocy lasera, uzyskując całkowitą lub znaczącą poprawę wzroku. Obecnie okulistyka dysponuje bowiem całym portfolio tego typu zabiegów laserowej korekty wady wzroku, dedykowanych do różnych wad wzroku. Najlepszą metodę korekcji wzroku w zależności od wady wzroku wybierze dla nas lekarz okulista, po przeprowadzeniu uprzedniej kwalifikacji do takiego zabiegu.

Na przykład osobom cierpiącym na dalekowzroczność prof. Szaflik często proponuje alternatywę w postaci równie nowoczesnej co SMILE metody EBK. Metoda EBK to najnowsza w metod powierzchniowych, wprowadzona do użytku w 2013 roku. Wprawdzie usuwa się tu nabłonek rogówki, ale z użyciem specjalnego narzędzia, co zapewnia jego bardzo szybką regenerację. Tą metodą można korygować także nadwzroczność, umożliwiając np. pozbycie się okularów do czytania.

Bez względu na to, którą z metod wybierzemy (w porozumieniu z lekarzem!), będziemy mogli cieszyć się skorygowanym wzrokiem jeszcze tego lata, gdyż zapewniają one wyjątkowo szybką rekonwalescencję. Niech będzie to pierwsze lato bez okularów czy soczewek!

Polecamy rozmowę z Profesorem Jerzym Szaflikiem w której opowiada o najnowszych metodach leczenia wysokich wad wzroku i laserowej korekcji wzroku w portalu Wprost.